Η ανθρώπινη ζωή είναι μια φορά μονάχα και δεν θα μπορέσουμε πότε να εξακριβώσουμε ποιά ήταν η καλή και ποιά η κακή απόφαση γιατί σε κάθε περίσταση δεν μπορούμε παρά μια φορά μόνο. Δεν μας έχει δοθεί μια δεύτερη μια τρίτη μια τέταρτη ζωή για να μπορούμε να συγκρίνουμε διαφορετικές αποφάσεις. Με την ιστορία γίνεται ακριβώς το ίδιο όπως και με τη ζωή του ατόμου. Οι Τσέχοι δεν έχουν παρά μια ιστορία. Θα τελειώσει μια μέρα χωρίς να είναι δυνατόν να επαναληφθεί μια δεύτερη φορά.
Το 1618, οι ευγενείς της Βοημίας ξεσηκώθηκαν, αποφάσισαν να υπερασπισθούν τις θρησκευτικές ελευθερίες και οργισμένοι εναντίον του αυτοκράτορα που στρογγυλοκαθόταν στο Βενετσιάνικο θρόνο του, εκπαραθύρωσαν απ' τον πύργο του Χραντσίν δύο απ΄τους επιφανείς εκπροσώπους του. Έτσι άρχισε ο τριακονταετής πόλεμος που έσυρε ως την τελειωτική σχεδόν καταστροφή του τον τσέχικο λαό. Θα έπρεπε τότε οι Τσέχοι να είχαν περισσότερη σύνεση παρά θάρρος? Η απάντηση μοιάζει εύκολη αλλά δεν είναι.
Τριακόσια είκοσι χρόνια αργότερα, το 1938, μετά τη Σύνοδο του Μονάχου, όλοι αποφάσισαν να θυσιάσουν τις χώρες τους στον Χίτλερ. Θα έπρεπε τότε να είχαν αποφασίσει να πολεμήσουν μόνοι τους εναντίον του εχθρού που υπερτερούσε οκτώ φορές σε αριθμό? Αντίθετα με αυτό που είχαν κάνει το 1618 έδειξαν τότε περισσότερη σύνεση παρά θάρρος. Η συνθηκολόγησή τους σημάδεψε την αρχή του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου και οδήγησε στην οριστική απώλεια της ελευθερίας του έθνους τους για πολλές δεκαετίες, αν όχι για πολλούς αιώνες. Θα είχαν τότε χρειαστεί περισσότερο θάρρος παρά σύνεση? Τι θα έπρεπε να είχαν κάνει?
Αν η τσέχικη ιστορία μπορούσε να επαναληφθεί, θα ήταν οπωσδήποτε ενδιαφέρον να δοκιμάζει κανείς κάθε φορά την άλλη πιθανότητα και να συγκρίνει έπειτα τα δύο αποτελέσματα. Καθώς όμως η εμπειρία αυτή δεν υπάρχει, όλοι οι συλλογισμοί δεν είναι παρα ένα παιχνίδι υποθέσεων.
Einmal ist keinmal. Μια φορά δεν μετράει. Μια φορά είναι ποτέ. Η ιστορία τής Βοημίας δεν πρόκειται να επαναληφθεί για δεύτερη φορά κι η ιστορία της Ευρώπης το ίδιο. Η ιστορία της Βοημίας κι η ιστορία της Ευρώπης είναι δύο σχέδια που χάραξε η απειρία της ανθρωπότητας. Η ιστορία είναι το ίδιο ελαφριά όσο και η ζωή του ατόμου, αβάσταχτα ελαφριά, ελαφριά σαν ένα πούπουλο, σαν ένας κόκκος σκόνης που πετάει, σαν ένα πράγμα που αύριο θα εξαφανιστεί.
Από την 'Αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι ' του Τσέχου Μίλαν Κούντερα.
Μετά την επιστροφή μου απ’ την Τσεχια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου